Zdanie okolicznikowe celu z damit lub um...zu - język niemiecki
Zdanie okolicznikowe celu (der Finalsatz) jest zdaniem pobocznym (orzeczenie na końcu zdania), wyrażającym cel lub zamiar i odpowiada na pytania:
| playwozu? | po co? |
| playzu welchem Zweck? | w jakim celu? |
| playwarum? | dlaczego? |
Aby móc odpowiedzieć na te pytania, potrzebujemy spójnika damit (aby, żeby):
| playEr geht nach Hause, damit seine Mutter nicht warten muss. | Idzie do domu, aby jego mama nie musiała czekać. |
| playSie schenkte mir Briefpapier, damit ich ihr öfter schreibe. | Podarowała mir papier listowy, abym częściej do niej pisała. |
| playIch habe meine Freundin angerufen, damit sie mich am Wochenende besucht. | Zadzwoniłam do mojej przyjaciółki, żeby odwiedziła mnie w weekend. |
| playSeine Eltern arbeiten viel, damit er im Ausland studieren kann. | Jego rodzice pracują dużo, żeby on mógł studiować za granicą. |
| playDer Lehrer wiederholt den Satz, damit die Schüler die Aufgabe aufschreiben können. | Nauczyciel powtarza zdanie, aby uczniowie mogli zapisać zadanie. |
| playWir fahren an die Ostsee, damit unsere Kinder schwimmen können. | Jedziemy nad Bałtyk, aby nasze dzieci mogły popływać. |
Jeżeli podmiot w zdaniu głównym i zdaniu pobocznym jest taki sam, można użyć konstrukcji równoważnika bezokolicznikowego um ... zu. Um znajduje się zaraz po przecinku, zaś zu występuje bezpośrednio przed czasownikiem w formie bezokolicznika (bezokolicznik ten jest na końcu zdania):
| playIch lerne Deutsch, um in Deutschland zu arbeiten. | Uczę się niemieckiego, aby pracować w Niemczech. |
| playIch gehe in den Laden, um Lebensmittel zu kaufen. | Idę do sklepu, żeby kupić artykuły spożywcze. |
| playDas Mädchen lernt viel, um ein Stipendium zu bekommen. | Dziewczynka dużo się uczy, aby dostać stypendium. |
| playWir treiben Sport, um fit zu bleiben. | Trenujemy sport, żeby być w dobrej kondycji. |
| playIch esse viel Obst, um gesund zu sein. | Jem dużo owoców, żeby być zdrowym. |
| playDie Buchhalterin arbeitet, um Geld zu verdienen. | Księgowa pracuje, aby zarabiać pieniądze. |
Ważne jest aby pamiętać, iż konstrukcja um ... zu występuje tylko tam, gdzie podmioty w zdaniu głównym i podrzędnym są takie same.
| playWir beeilen uns, damit wir uns nicht verspäten. | Śpieszymy się, żeby się nie spóźnić. | takie same podmioty |
| playWir beeilen uns, um uns nicht zu verspäten. |
| playEr braucht ein Wörterbuch, damit er einen Satz übersetzen kann. | On potrzebuje słownik, żeby móc przetłumaczyć zdanie. | takie same podmioty |
| playEr braucht ein Wörterbuch, um einen Satz übersetzen zu können. |
| playEr fährt schnell, damit seine Frau den Zug nicht verpasst. | On jedzie szybko, żeby jego żona nie spóźniła się na pociąg. | różne podmioty |
| playIch spreche langsam, damit andere mich verstehen können. | Ja mówię powoli, żeby inni mogli mnie zrozumieć. | różne podmioty |