IMIESŁOWY
W języku niemieckim istnieją dwa imiesłowy:
imiesłów czasu teraźniejszego - Partizip Präsens (Partizip I)
imiesłów czasu przeszłego - Partizip Perfekt (Partizip II)
Partizip Präsens (Partizip I)
Imiesłów czasu teraźniejszego w języku niemieckim odpowiada polskiemu imiesłowowi przymiotnikowemu czynnemu, kończącemu się na -ący i współczesnemu na -ąć:
der schreibende Student - piszący student
Der Student sitzt schreibend am Tisch. - Student siedzi przy stole pisząc.
Imiesłów ten tworzy się przez dodanie końcówki -d do bezokolicznika, np.:
fragen - fragend
diktieren - diktierend
kommen - kommend
Czasowniki zwrotne zachowują zaimek zwrotny, który występuje przed imiesłowem:
das sich waschende Kind - myjące się dziecko
Partizip I z wyrazem zu (przed nim) oznacza czynność, którą należy lub musi się wykonać, np.:
das zu lesende Buch = das Buch, das zu lesen ist = das Buch, das gelesen werden soll/muss (książka, która powinna/musi być przeczytana)
die zu liefernden Waren = die Waren, die zu liefern sind = die Waren, die geliefert werden sollen/müssen (towary, które powinny/muszą być dostarczone)
Partizip Perfekt (Partizip II)
Imiesłów czasu przeszłego w języku niemieckim odpowiada polskiemu imiesłowowi przymiotnikowemu biernemu (geschrieben - napisany) i przysłówkowemu uprzedniemu (przeczytawszy).
Imiesłów czasu przeszłego czasowników słabych
Większość czasowników słabych tworzy Partizip II od rdzenia bezokolicznika przez dodanie przedrostka ge- i końcówki -t lub -et:
Infinitiv Imperfekt Partizip II
fragen fragte gefragt
bauen baute gebaut
warten wartete gewartet
haben hatte (!) gehabt
Czasowniki słabe o zakończeniu -iren oraz nierozdzielnie złożone otrzymują tylko końcówkę -t:
Infinitiv Imperfekt Partizip II
studieren studierte studiert
verreisen verreiste verreist
Czasowniki słabe, złożone rozdzielnie, otrzymują końcówkę -t oraz przedrostek ge-, który występuje w środku między przedrostkiem a czasownikiem:
Infinitiv Imperfekt Partizip II
aufmachen machte ... auf aufgemacht
einkaufen kaufte ... ein eingekauft
Imiesłów czasu przeszłego czasowników modalnych i nieregularnych
Imiesłów czasu przeszłego czasowników modalnych i nieregularnych tworzy się tak samo, jak czasowników słabych z grupy pierwszej, lecz z wyjątkiem dwóch czasowników modalnych (wollen, sollen), przy czym zmianie ulega samogłoska rdzenna:
Infinitiv Imperfekt Partizip II
wollen wollte gewollt
können konnte gekonnt
müssen musste gemusst
sollen sollte gesollt
dürfen durfte gedurft
mögen mochte gemocht
bringen brachte gebracht
haben hatte gehabt
wissen wusste gewusst
Imiesłów czasu przeszłego czasowników mocnych
Imiesłów czasu przeszłego czasowników mocnych tworzy się z reguły przez dodanie do rdzenia bezokolicznika przedrostka ge- i końcówki -en (często występuje zmiana samogłoski rdzennej):
Infinitiv Imperfekt Partizip II
bleiben blieb geblieben
gehen ging gegangen
sitzen saß gesessen
Czasowniki mocne nierozdzielnie złożone nie otrzymują przedrostka ge-:
Infinitiv Imperfekt Partizip II
besprechen besprach besprochen
gefallen gefiel gefallen
entstehen entstanden entstanden
Przy czasownikach rozdzielnie złożonych przedrostek ge- występuje między przedrostkiem czasownika a czasownikiem:
Infinitiv Imperfekt Partizip II
anrufen rief ... an angerufen
einladen lud ... ein eingeladen
anbieten bot ... an angeboten
Według odmiany mocnej tworzą Partizip II również czasowniki posiłkowe sein i werden:
Infinitiv Imperfekt Partizip II
sein war gewesen
werden wurde geworden
Funkcje imiesłowu czasu przeszłego
Partizip II występuje:
jako przydawka (z odmianą przymiotnikową):
das gebrauchte Auto - używany samochód
die am Computer geschriebene Arbeit - praca napisana na komputerze
jako część składowa czasów złożonych:
czasu przeszłego Perfekt:
Ich habe dich gefragt. (Zapytałem cię.)
Er ist nach London gefahren. (On pojechał do Londynu.)
czasu zaprzeszłego Plusquamperfekt:
Ich hatte dich gefragt. (Pytałem cię.)
Er war nach London gefahren. (On pojechał do Londynu.)
czasu przyszłego Futur II:
Du wirst die Prüfung bestanden haben. (Zdasz ten egzamin.)
strony biernej:
Ich werde vom Lehrer gefragt. (Jestem pytany przez nauczyciela.)
Das Buch muss gelesen werden. (Książka musi być przeczytana.)
strony biernej określającej stan:
Der Film ist gut gemacht. (Film jest dobrze zrobiony.)
Die Warenhäuser sind sonntags geschlossen. (Domy towarowe są w niedzielę zamknięte.)