Historia

Obszar dzisiejszego Berlina był zamieszkiwany już przez przedstawicieli kultury halsztackiej, a nawet wcześniejsze kultury brązu. Germanie pojawili się tam w czasie wielkiej migracji z okresu ok. XIII-XII wieku p.n.e.

Około 120 r.p.n.e. wzdłuż Sprewy musiały wędrować plemiona Cymbrów, Teutonów i Ambronów, podążających następnie przez dzisiejsze Czechy i Węgry do Italii i Galii.

U progu nowej ery obszar ten był zamieszkały przez plemiona zwane Varni i Semnones. Mogli stać się oni później częścią związku zwanego Alamanami. W połowie VIII w.n.e. mieszkali tam Swebowie (czyli późniejsi Szwabowie, którzy przenieśli się na obszar dzisiejszej Badenii-Wirtembergii).

Przemieszczali się i osiedlali także Sasi na obszarze między Sprewą i Odrą. Następnie pojawili się tam słowiańscy Lucice. Nie wiemy czy zepchnęli oni wszystkich mieszkańców na zachód czy osiedlali się obok tych, którzy zdecydowali się nie wędrować tylko pozostać na swej ziemi.

Gdy na teren dzisiejszego Berlina dotarli wojowie Karola Wielkiego, to zamieszkiwany był on przez związek plemienny określający się jako Hawelanie.

W okresie następnym obszar ten ze względu na dobre połączenia rzeczne był infiltrowany przez wikingów.

Wspólne działania księcia Polan oraz króla Niemiec doprowadziły do upadku wyrosłych już tam ośrodków protopaństwowych. Efektem było zaprzepaszczenie szansy na wyrośniecie trzeciego, obok Czech i Polski, państwa słowiańskiego w obszarze dorzecza Odry. Gdy państwo Polan okazało się zbyt słabe, aby przejąć pod swą kontrolę ów obszar, znalazł się on w całości pod kontrolą książąt Rzeszy. Utworzono z początku Nordmark, czyli Marchię Północną. Około 1200 obszar ten był już poddany pełnej kolonizacji niemieckiej głównie z Saksonii oraz terenów dzisiejszej Holandii.

Co do samego miasta (jeszcze osady) Berlin, to zostało ono założone w IX wieku przez plemiona słowiańskie (gród Kopanica przy ujściu rzeki Dahme do Sprewy, dziś dzielnica Köpenick) i określane było łacińską nazwą Berolina, która według jednej z hipotez pochodzi od słowiańskiego bór i rolina. W rzeczywistości nazwa Berlin najprawdopodobniej, według hipotezy Reinholda Trautmanna, jest zniekształconą nazwą Bralin (za czym przemawia m.in. zapis w dokumencie z 1215 nazwy miejscowości jako Braline) i pochodzi od nazwy osobowej Bral, czyli skróconej formy słowiańskiego imienia złożonego Bratosław. Popularność zyskuje teza, iż nazwa Berlin wywodzi się od słowa "berło".

W swojej historii pełnił kilkakrotnie rolę stolicy różnych państw niemieckich: Marchii Brandenburskiej, Królestwa Prus, od 1864 r. stanowił stolicę Związku Północnoniemieckiego, a od 1871 zjednoczonych Niemiec – jako cesarstwa, a później Republiki Weimarskiej, III Rzeszy, NRD oraz współczesnych zjednoczonych Niemiec.

Miasto Cölln, położone na wyspie na Sprewie część podwójnego osiedla Berlin-Cölln, zostało po raz pierwszy wspomniane w 1237, zaś Berlin, położony na prawym (północnym) brzegu rzeki w 1244. W 1307 zbudowano wspólny ratusz dla obu miast.

Od 1451 Berlin był rezydencją brandenburskich margrabiów i elektorów. W XVII wieku Berlin został rozbudowany o kilka przedmieść, a w 1701 podniesiony przez Fryderyka I do rangi stolicy. Ponadto w 1709 zjednoczono miasta i gminy Berlin, Cölln, Friedrichswerder, Dorotheenstadt i Friedrichstadt w jedno miasto Berlin. Wkrótce powstały dalsze przedmieścia. Obszar miasta został ponownie rozszerzony w 1861, gdy włączono miejscowości Wedding, Moabit oraz przedmieścia po stronie Tempelhofu i Schönebergu. W 1871 miasto zostało stolicą nowo powstałej Rzeszy Niemieckiej.

Po I wojnie światowej w 1918 ogłoszono w Berlinie republikę. W 1920 na podstawie tzw. Ustawy o wielkim Berlinie ponownie znacznie rozszerzono obszar miasta, przyłączając kilka miast i kilkadziesiąt wsi. Berlin osiągnął wówczas około 4 mln mieszkańców. Po przejęciu władzy przez nazistów w 1933 Berlin stał się stolicą III Rzeszy. W 1936 odbyły się w Berlinie igrzyska olimpijskie. Planowano znaczną rozbudowę miasta na stolicę świata (tzw. plan Germania Alberta Speera), czemu przeszkodziła klęska Niemiec w II wojnie światowej oraz znaczne zniszczenia miasta. W czasie alianckich bombardowań i walk o zdobycie Berlina przez wojska radzieckie i polskie, znaczne obszary zabudowy zostały dosłownie zmiecione z powierzchni ziemi.

Po II wojnie światowej Berlin został podzielony na 4 sektory okupacyjne przez aliantów. Stąd też przed ponownym zjednoczeniem Niemiec miasto było podzielone na część wschodnią stanowiącą sektor sowiecki i od 1949 stolicę NRD i część zachodnią (Berlin Zachodni) będącą specjalnym obszarem administrowanym przez aliantów ze statusem zbliżonym do wolnego miasta (błędem jest stwierdzenie, że Berlin Zachodni należał do RFN) powstałą z francuskiego, brytyjskiego i amerykańskiego sektora okupacyjnego. W latach 1948-1949 Sowieci wprowadzili blokadę Berlina Zachodniego, na co alianci zachodni odpowiedzieli uruchomieniem mostu powietrznego z zaopatrzeniem. W latach 1961-1989 Berlin Zachodni był otoczony murem, którego zburzenie w 1989 r. stanowi symbol zjednoczenia dwóch części miasta oraz dwóch państw niemieckich. Decyzją Bundestagu, od 1991 Berlin jest stolicą zjednoczonych Niemiec. Od 1999 w Berlinie swoje siedziby mają parlament i rząd.