Zdanie przydawkowe - język niemiecki
Są sytuacje, w których chcielibyśmy powiedzieć o jakiejś osobie lub jakimś przedmiocie więcej, niż umożliwia nam to zwykły przymiotnik.
| To jest mój brat, któremu pomagam odrobić lekcje. |
Takie, dodane po przecinku, zdanie określa rzeczownik zdania głównego (w powyższym przykładzie jest to brat) i odpowiada na pytania:
| playwas für ein? playwas für eine? playwas für ein? |
jaki jaka? jakie? |
| playwelcher? playwelche? playwelches? |
który? która? które? |
Zdanie takie to zdanie przydawkowe (der Attributsatz), które jest zdaniem pobocznym (orzeczenie na końcu zdania). Zdanie przydawkowe wprowadzamy za pomocą zaimków względnych:
| liczba pojedyncza |
liczba mnoga |
||
| playder | który | playdie | które którzy |
| playdie | która | ||
| playdas | które | ||
Pamiętajmy, iż zaimki względne odmieniają się przez przypadki:
| rodzaj męski |
rodzaj żeński |
rodzaj nijaki |
liczba mnoga |
|
| N. | playder | playdie | playdas | playdie |
| G. | playdessen | deren | playdessen | deren |
| D. | playdem | playder | playdem | denen |
| A. | playden | playdie | playdas | playdie |
Zdanie przydawkowe może występować po zdaniu nadrzędnym lub między członami zdania nadrzędnego. Nigdy natomiast nie może być przed zdaniem nadrzędnym. Oto przykłady:
| playSeine Mutter, die 45 Jahre alt ist, arbeitet als Krankenschwester. | Jego matka, która ma 45 lat, pracuje jako pielęgniarka. |
| playDas ist der Junge, dem ich heute begegnet bin. | To jest chłopiec, którego dzisiaj spotkałem. |
| playDer Student, dessen Buch auf dem Tisch liegt, studiert Medizin. | Student, którego książka leży na stole, studiuje medycynę. |
| playIch will das Buch kaufen, das du mir empfohlen hast. | Chcę kupić tę książkę, którą mi poleciłaś. |
| playDie Frauen, deren Fotos ich gesehen habe, kommen aus Griechenland. | Kobiety, których zdjęcia widziałem, pochodzą z Grecji. |
| playDie Touristen, denen ich den Weg zum Bahnhof gezeigt habe, sprechen nur Deutsch. | Turyści, którym pokazałem drogę do dworca, mówią tylko po niemiecku. |
| playDort liegen die Hausarbeiten, die der Lehrer korrigieren muss. | Tam leżą prace domowe, które nauczyciel musi poprawić. |
| playDie Blumen, die sie von mir bekommen hat, sind sehr schön. | Kwiaty, które ona dostała ode mnie, są bardzo ładne. |
W zdaniach przydawkowych spójnikami mogą być także zaimki względne w połączeniu z przyimkiem. Np.:
| playIst das der Mann, auf den alle warten? | Czy to ten mężczyzna, na którego wszyscy czekają? |
| playIch lese den Roman, über den du mir so viel erzählt hast. | Czytam tę powieść, o której tak dużo mi opowiadałeś. |
| playDas sind meine Verwandten, von denen ich mich verabschieden will. | To są moi krewni, z którymi chcę się pożegnać. |
| playWie heißt der Fluss, an dem Warschau liegt? | Jak nazywa się rzeka, nad którą leży Warszawa? |
| playDer Junge, in den sie sich verliebt hat, heißt Johann. | Chłopak, w którym się zakochała, nazywa się Johann. |
| playDie Konferenz, an der wir teilnehmen, findet in Berlin statt. | Konferencja, w której bierzemy udział, odbywa się w Berlinie. |
| playIch brauche die Telefonnummer der Firma, bei der ich anrufen will. | Potrzebuję numeru telefonu firmy, do której chcę zadzwonić. |
Warte uwagi jest także to, iż w zdaniach przydawkowych z zaimkiem względnym w dopełniaczu (der Genitiv), występujący bezpośrednio po zaimku rzeczownik jest bez rodzajnika.
| playIst das der Mann, dessen Sohn in Frankreich studiert? | Czy to ten mężczyzna, którego syn studiuje we Francji? |
| playDie Frau, deren Tochter noch in den Kindergarten geht, ist schwanger. | Ta kobieta, której córka jeszcze chodzi do przedszkola, jest w ciąży. |
| playIch besuche meine Freunde, deren Eltern verreist sind. | Odwiedzam moich przyjaciół, których rodzice wyjechali. |
| playDer Schriftsteller, dessen Buch gerade herausgegeben wurde, wohnt in Bonn. | Ten pisarz, którego książka właśnie została wydana, mieszka w Bonn. |
