Partykuły w języku niemieckim
Partykuły należą do nieodmiennych i nie ulegających stopniowaniu części mowy. W języku niemieckim jest ich około czterdziestu a ich funkcją jest przede wszystkim wyrażanie stanu emocjonalnego osoby mówiącej. Dzieje się to poprzez wzmacnianie lub osłabianie znaczenia wyrazów. W zdaniu partykuły znajdują się bezpośrednio przed wyrazem, do którego się odnoszą. Jeśli chodzi o ich dokładne funkcje w zdaniu, rozróżniamy:
Partykuły wzmacniające i stopniujące:
| playsehr | bardzo |
| playganz | całkiem, zupełnie |
| playsogar | nawet |
| playüberhaupt | w ogóle |
| playnoch | jeszcze |
| playviel | dużo |
| playso | tak |
| playweit | dalece |
| playimmer | coraz ...(+przymiotnik w stopniu wyższym) |
| playhöchst | nadzwyczaj |
| playdurchaus | całkiem, na wskroś |
| playzu | zbyt |
Spójrzmy na ich funkcję w zdaniach:
| playDas Buch ist höchst interessant. | Ta książka jest nadzwyczaj interesująca. |
| playDas Leben wird immer teurer. | Życie staje się coraz droższe. |
| playEr ist leider zu spät gekommen. | On przyszedł niestety zbyt późno. |
| playMein Lehrer ist sehr nett. | Mój nauczyciel jest bardzo miły. |
| playWir haben ganz vergessen, ihr zum Geburtstag zu gratulieren. | Całkiem zapomnieliśmy pogratulować jej z okazji urodzin. |
| playSei so nett und mach das Fenster zu. | Bądź tak miły i zamknij okno. |
| playDer Beamte will immer mehr verdienen. | Ten urzędnik chce coraz więcej zarabiać. |
| playIn diesem Artikel finden Sie durchaus ernst gemeinte Tipps zur Webseiten-Gestaltung. | W tym artykule znajdą Państwo całkiem poważne wskazówki do tworzenia stron internetowych. |
| playHeute habe ich überhaupt keine Zeit. | Dzisiaj w ogóle nie mam czasu. |
| playEr zeigt allen noch, was er kann. | On jeszcze wszystkim pokaże, co potrafi. |
| playDie Bluse ist sehr schön und gefällt sogar meiner Mutter. | Ta bluzka jest bardzo ładna i podoba się nawet mojej matce. |
Kolejną grupę stanowią partykuły oznaczające wyróżnienie jakiejś rzeczy:
| playausgerechnet | akurat |
| playeben/gerade | właśnie |
| playbesonders | szczególnie |
| playerst | dopiero |
| playja | przecież |
| playselbst | nawet |
| playnur | tylko |
W zdaniu partykuły te podkreślają, iż mówiący ma na myśli tę konkretną rzecz/osobę:
| playSelbst dein Vater kann dir nicht helfen. | Nawet twój ojciec nie może ci pomóc. |
| playBesonders der heutige Tag war für mich sehr anstrengend. | Szczególnie dzisiejszy dzień był dla mnie bardzo męczący. |
| playDas habe ich ja vor 2 Minuten gesagt! | Powiedziałem to przecież przed dwoma minutami. |
| playEr hat mich ja gar nicht angerufen. | On przecież do mnie w ogóle nie zadzwonił. |
| playDiese Hausaufgabe hat sie besonders schnell gemacht. | Ona zrobiła tę prace domową szczególnie szybko. |
| playAusgerechnet meiner Mutter musste dieser Unfall passieren. | Akurat mojej matce musiał przydarzyć się ten wypadek. |
| playNur du kannst ihm helfen. | Tylko ty możesz mu pomóc. |
| playMeine Oma besucht uns erst morgen. | Moja babcia odwiedzi nas dopiero jutro. |
Rolę ograniczenia mają partykuły:
| playbeinahe | nieomal |
| playfast | prawie |
| playziemlich | dosyć |
| playetwa/zirka | około, mniej więcej |
A oto zastosowane w zdaniach:
| playEr besucht uns heute ziemlich spät. | On odwiedzi nas dzisiaj dosyć późno. |
| playDiese Frau gibt ziemlich viel aus. | Ta kobieta wydaje dosyć dużo pieniędzy. |
| playIn der Verkaufsabteilung arbeiten etwa 20 Personen. | W dziale sprzedaży pracuje około 20 osób. |
| playFast jeder Student arbeitet während der Sommerferien. | Prawie każdy student pracuje podczas wakacji. |
Ciekawa jest partykuła beinahe (nieomal), ponieważ czasownik w takim zdaniu jest w trybie przypuszczającym (Konjunktiv II). Jako iż zdania z beinahe (nieomal) to zdania w czasie przeszłym dokonanym (Konjunktiv Plusquamerfekt), ich forma czasownika będzie wyglądała następująco:
| Konjunktiv Plusquamerfekt | |
| wäre + III forma czasownika ( Partizip II) | dla czasowników, których czasownikiem posiłkowym jest sein. |
| hätte + III forma czasownika (Partizip II) | dla czasowników, których czasownikiem posiłkowym jest haben. |
Należy pamiętać, iż czasowniki posiłkowe otrzymują takie same końcówki jak czasowniki w czasie teraźniejszym. Wyjątek stanowi tylko 3. osoba liczby pojedyńczej, która ma taką samą formę jak 1. osoba liczby pojedyńczej:
| ich | hätte + III forma czasownika | wir | hätten + III forma czasownika | |
| wäre + III forma czasownika | wären + III forma czasownika | |||
| du | hättest + III forma czasownika | ihr | hättet + III forma czasownika | |
| wärest + III forma czasownika | wäret + III forma czasownika | |||
| er sie es |
hätte + III forma czasownika | sie Sie |
hätten + III forma czasownika | |
| wäre + III forma czasownika | wären + III forma czasownika |
| playIch hätte beinahe den Zug verpasst. | Nieomal spóźniłbym się na pociąg. |
| playDer Verletzte wäre beinahe ums Leben gekommen. | Ranny nieomal straciłby życie. |
| playWir hätten beinahe viel Geld verloren. | Nieomal stracilibyśmy dużą ilość pieniędzy. |
| playIhr wäret beinahe in der Prüfung durchgefallen. | Nieomal oblalibyście egzamin. |
| playDu hättest beinahe einen Fliegenpilz gegessen. | Nieomal zjadłbyś muchomora. |