Niemieckie rzeczowniki złożone

Rzeczowniki złożone stanowią w języku niemieckim bardzo dużą grupę. Rzeczowniki złożone składają się z dwóch lub więcej wyrazów, przy czym ostatni wyraz zawsze jest rzeczownikiem. Rzeczownik złożony ma taki rodzaj jaki ostatni jego wyraz.

playdie Blume + der Topf = playder Blumentopf doniczka
playdie Zeitung + die Anzeige = playdie Zeitungsanzeige ogłoszenie w gazecie
playdie Stadt + das Zentrum = playdas Stadtzentrum centrum miasta
playder Tee + der Löffel = playder Teelöffel łyżeczka od herbaty
playdie Straße + die Bahn = playdie Straßenbahn tramwaj
playder Apfel + der Saft = playder Apfelsaft sok jabłkowy

Rzeczowniki złożone mogą powstać poprzez połączenie:

rzeczownika z rzeczownikiem:

playdie Bahn + der Hof = playder Bahnhof dworzec
playder Wein + das Glas = playdas Weinglas kieliszek
playdie Bücher + das Regal = playdas Bücherregal regał na książki

Rzeczownik łączy się z innym rzeczownikiem bezpośrednio, tak jak w powyższym przykładzie lub poprzez spójki -s, -es, -n, -en, -r, -er. Najczęściej występującą spójką jest -s. Występuje ona zawsze wtedy gdy pierwszy rzeczownik składa się z dwóch lub więcej sylab lub gdy pierwszy rzeczownik zakończony jest na: -keit,-heit, -ion, -schaft, -ung, -tät. Pozostałe spójki nie mają określonych reguł użycia.

spójka -s-
playdas Arbeitszimmer gabinet do pracy
playdas Geburtsdatum data urodzenia
playder Zeitungsartikel artykuł w gazecie
playdas Verkehrsmittel środek komunikacji
playder Schwangerschaftstest test ciążowy
playder Universitätslehrer wykładowca akademicki
pozostałe spójki
playder Jahresbericht sprawozdanie roczne
playdie Manneskraft siła męska
playder Wochentag dzień tygodnia
playdas Patenkind chrześniak
playdas Studentenheim akademik
playder Schwanengesang łabędzi śpiew
playdas Kinderheim dom dziecka
playdas Kinderzimmer pokój dziecięcy

przymiotnika z rzeczownikiem:

playrot + der Wein = playder Rotwein czerwone wino
playalt + die Stadt = playdie Altstadt starówka
playgroß + der Vater = playder Großvater dziadek

przyimka z rzeczownikiem:

playmit + der Arbeiter = playder Mitarbeiter współpracownik
playneben + die Rolle = playdie Nebenrolle rola drugorzędna
playvor + der Name = playder Vorname imię
playan + der Bau = playder Anbau przybudówka

czasownika z rzeczownikiem (powstają poprzez odrzucenie końcówki bezokolicznika -en):

playschreiben + der Tisch = playder Schreibtisch biurko
playessen + das Zimmer = playdas Esszimmer jadalnia
playwohnen + das Haus = playdas Wohnhaus dom mieszkalny

Rzeczowniki mogą łączyć się z innymi rzeczownikami w dowolnej kombinacji, zachowując zawsze zasadę, że ostatnim członem jest rzeczownik. Jeden rzeczownik może łączyć się z wieloma innymi rzeczownikami będąc na pierwszym lub ostatnim miejscu.

der Tag - dzień
playder Tagesablauf przebieg dnia
playder Tagesbedarf zapotrzebowanie dzienne
playdie Tagesordnung porządek dzienny/porządek obrad
playder Tagespreis cena dnia
playder Arbeitstag dzień roboczy
playder Wochentag dzień tygodnia
playder Jahrestag rocznica

Zasada ta dotyczy także przymiotników i przyimków, przy czym mogą one znajdować się tylko i wyłącznie na pierwszym miejscu, ponieważ na ostatnim miejscu zawsze jest rzeczownik.

rot - czerwony
playder Rotwein czerwone wino
playdas Rotkäppchen czerwony kapturek
playdie Rotbuche buk czerwony
playder Rotkohl kapusta czerwona

Także istniejący już rzeczownik złożony może łączyć się z innymi częściami mowy praktycznie bez ograniczeń. Oto przykład:

playrot + der Wein = playder Rotwein czerwone wino

do tego słowa możemy następnie dodać kolejne:

playder Rotwein + das Glas = playdas Rotweinglas kieliszek do czerwonego wina

jeśli chodzi nam o producenta (der Hersteller) kieliszków do czerwonego wina wystarczy do powyższego słowa dopisać kolejne:

playdas Rotweinglas + der Hersteller = playder Rotweinglashersteller producent kieliszków do czerwonego wina

Taki producent ma matkę (die Mutter), która będzie nazywała się:

playder Rotweinglashersteller + die Mutter = playdie Rotweinglasherstellermutter matka producenta kieliszków do czerwonego wina

Porywacz (der Entführer) matki producenta kieliszków do czerwonego wina to:

playdie Rotweinglasherstellersmutter + der Entführer = playder Rotweinglasherstellermutterentführer porywacz matki producenta kieliszków do czerwonego wina

W ten sposób powyższe słowo może zostać rozbudowane do dowolnej długości.

Ćwiczenia online:

Zostaw komentarz:
Zaloguj się aby dodać komentarz. Nie masz konta? Zarejestruj się.
Komentarze (2)

Reguła, że jeśli pierwszy człon ma 2+ sylaby, to zawsze używamy -s-, jest nieprawdziwa, np. dla tych członów, które kończą się na -e (np. Küche).

der Loeffel a nie Loefel ;)