Niemieckie rzeczowniki złożone
Rzeczowniki złożone stanowią w języku niemieckim bardzo dużą grupę. Rzeczowniki złożone składają się z dwóch lub więcej wyrazów, przy czym ostatni wyraz zawsze jest rzeczownikiem. Rzeczownik złożony ma taki rodzaj jaki ostatni jego wyraz.
| playdie Blume + der Topf | = | playder Blumentopf | doniczka |
| playdie Zeitung + die Anzeige | = | playdie Zeitungsanzeige | ogłoszenie w gazecie |
| playdie Stadt + das Zentrum | = | playdas Stadtzentrum | centrum miasta |
| playder Tee + der Löffel | = | playder Teelöffel | łyżeczka od herbaty |
| playdie Straße + die Bahn | = | playdie Straßenbahn | tramwaj |
| playder Apfel + der Saft | = | playder Apfelsaft | sok jabłkowy |
Rzeczowniki złożone mogą powstać poprzez połączenie:
rzeczownika z rzeczownikiem:
| playdie Bahn + der Hof | = | playder Bahnhof | dworzec |
| playder Wein + das Glas | = | playdas Weinglas | kieliszek |
| playdie Bücher + das Regal | = | playdas Bücherregal | regał na książki |
Rzeczownik łączy się z innym rzeczownikiem bezpośrednio, tak jak w powyższym przykładzie lub poprzez spójki -s, -es, -n, -en, -r, -er. Najczęściej występującą spójką jest -s. Występuje ona zawsze wtedy gdy pierwszy rzeczownik składa się z dwóch lub więcej sylab lub gdy pierwszy rzeczownik zakończony jest na: -keit,-heit, -ion, -schaft, -ung, -tät. Pozostałe spójki nie mają określonych reguł użycia.
| spójka -s- | |
| playdas Arbeitszimmer | gabinet do pracy |
| playdas Geburtsdatum | data urodzenia |
| playder Zeitungsartikel | artykuł w gazecie |
| playdas Verkehrsmittel | środek komunikacji |
| playder Schwangerschaftstest | test ciążowy |
| playder Universitätslehrer | wykładowca akademicki |
| pozostałe spójki | |
| playder Jahresbericht | sprawozdanie roczne |
| playdie Manneskraft | siła męska |
| playder Wochentag | dzień tygodnia |
| playdas Patenkind | chrześniak |
| playdas Studentenheim | akademik |
| playder Schwanengesang | łabędzi śpiew |
| playdas Kinderheim | dom dziecka |
| playdas Kinderzimmer | pokój dziecięcy |
przymiotnika z rzeczownikiem:
| playrot + der Wein | = | playder Rotwein | czerwone wino |
| playalt + die Stadt | = | playdie Altstadt | starówka |
| playgroß + der Vater | = | playder Großvater | dziadek |
przyimka z rzeczownikiem:
| playmit + der Arbeiter | = | playder Mitarbeiter | współpracownik |
| playneben + die Rolle | = | playdie Nebenrolle | rola drugorzędna |
| playvor + der Name | = | playder Vorname | imię |
| playan + der Bau | = | playder Anbau | przybudówka |
czasownika z rzeczownikiem (powstają poprzez odrzucenie końcówki bezokolicznika -en):
| playschreiben + der Tisch | = | playder Schreibtisch | biurko |
| playessen + das Zimmer | = | playdas Esszimmer | jadalnia |
| playwohnen + das Haus | = | playdas Wohnhaus | dom mieszkalny |
Rzeczowniki mogą łączyć się z innymi rzeczownikami w dowolnej kombinacji, zachowując zawsze zasadę, że ostatnim członem jest rzeczownik. Jeden rzeczownik może łączyć się z wieloma innymi rzeczownikami będąc na pierwszym lub ostatnim miejscu.
| der Tag - dzień | |
| playder Tagesablauf | przebieg dnia |
| playder Tagesbedarf | zapotrzebowanie dzienne |
| playdie Tagesordnung | porządek dzienny/porządek obrad |
| playder Tagespreis | cena dnia |
| playder Arbeitstag | dzień roboczy |
| playder Wochentag | dzień tygodnia |
| playder Jahrestag | rocznica |
Zasada ta dotyczy także przymiotników i przyimków, przy czym mogą one znajdować się tylko i wyłącznie na pierwszym miejscu, ponieważ na ostatnim miejscu zawsze jest rzeczownik.
| rot - czerwony | |
| playder Rotwein | czerwone wino |
| playdas Rotkäppchen | czerwony kapturek |
| playdie Rotbuche | buk czerwony |
| playder Rotkohl | kapusta czerwona |
Także istniejący już rzeczownik złożony może łączyć się z innymi częściami mowy praktycznie bez ograniczeń. Oto przykład:
| playrot + der Wein | = | playder Rotwein | czerwone wino |
do tego słowa możemy następnie dodać kolejne:
| playder Rotwein + das Glas | = | playdas Rotweinglas | kieliszek do czerwonego wina |
jeśli chodzi nam o producenta (der Hersteller) kieliszków do czerwonego wina wystarczy do powyższego słowa dopisać kolejne:
| playdas Rotweinglas + der Hersteller | = | playder Rotweinglashersteller | producent kieliszków do czerwonego wina |
Taki producent ma matkę (die Mutter), która będzie nazywała się:
| playder Rotweinglashersteller + die Mutter | = | playdie Rotweinglasherstellermutter | matka producenta kieliszków do czerwonego wina |
Porywacz (der Entführer) matki producenta kieliszków do czerwonego wina to:
| playdie Rotweinglasherstellersmutter + der Entführer | = | playder Rotweinglasherstellermutterentführer | porywacz matki producenta kieliszków do czerwonego wina |
W ten sposób powyższe słowo może zostać rozbudowane do dowolnej długości.
