Rekcja czasownika – czasowniki z przyimkami

Niektóre czasowniki niemieckie łączą się z rzeczownikiem za pomocą przyimka. Forma taka występuje także w języku polskim:

playantworten auf	odpowiadać na
playzweifeln an	wątpić w
playdenken an	myśleć o

Niestety przyimki, a także i przypadki, których owe przyimki wymagają, nie zawsze pokrywają sie z tymi w języku polskim. Poniżej przedstawiona jest lista najpopularniejszych czasowników wraz z przyimkami oraz odpowiednimi przypadkami.

czasowniki z przyimkiem an

Z an występują:

an + Akkusativ
playsich anpassen	dostosować się do
playappelieren	apelować do
playdenken	myśleć o
playsich erinnern	przypominać sobie coś/kogoś
playglauben	wierzyć w
playgrenzen	graniczyć z
playsich gewöhnen	przyzwyczaić się do
playschreiben	pisać do
playsich wenden	zwracać się do
an + Dativ
playarbeiten	pracować nad
playerkranken	zachorować na
playfehlen	brakować czegoś
playleiden	cierpieć na
playmangeln	brakować czegoś
playsterben	umrzeć na
playteilnehmen	brać udział w
playzweifeln	wątpić w

Dla przykładu kilka zdań:

playIch denke an meine Arbeit.	Myślę o mojej pracy.
playJoachim schreibt an seinen Freund.	Joachim pisze do swojego przyjaciela.
playWenden Sie sich bitte an Herrn Holder.	Proszę się zwrócić do pana Holdera.
playWir arbeiten an einem neuen Projekt.	Pracujemy nad nowym projektem.
playAnke zweifelt an dem Fleiß ihres Sohnes.	Anke wątpi w pilność swojego syna.
playMeine Oma leidet an einer schweren Krankheit.	Moja babcia cierpi na ciężką chorobę.

czasowniki z przyimkiem auf

Następujące czasowniki występują w połączeniu z auf:

auf + Akkusativ
playachten	uważać na
playankommen	zależeć od
playantworten	odpowiadać na
playaufpassen	uważać na
playsich beschränken	ograniczać się do
playsich einstellen	nastawić się na
playsich freuen	cieszyć sie na
playhoffen	mieć nadzieję na
playsich konzentrieren	konzentrować się na
playverzichten	zrezygnować z
playsich vorbereiten	przygotowywać się na
playwarten	czekać na
auf + Dativ
playbasieren	opierać się na
playberuhen	opierać się na
playbestehen	obstawać przy

Jak widać po większość czasowników łączących się z auf występuje biernik (der Akkusativ):

playWir verzichteten auf die Reise nach Amerika.	Zrezygnowaliśmy z wycieczki do Ameryki.
playHeinrich bereitete sich auf die Prüfung intensiv vor.	Heinrich intensywnie przygotowywał się do tego egzaminu.
playIch freue mich auf diese Party!	Cieszę się na to przyjęcie!
playWie lange wartest du schon auf deinen Freund?	Jak długo już czekasz na twojego przyjaciela?
playDieses Märchen basiert auf einem Volkslied.	Ta bajka opiera się na pewnej pieśni ludowej.
playIch bestehe auf meiner Meinung.	Obstaję przy swoim zdaniu.

czasowniki z przyimkiem aus

Przyimek aus zawsze łączy się z celownikiem (der Dativ):

aus + Dativ
playbestehen	składać się z
playsich ergeben	wynikać z
playstammen	wywodzić się z/pochodzić z

playDas Lehrbuch besteht aus zwei separaten Teilen.	Ten podręcznik składa się z dwóch oddzielnych części.
playZirka 80 Prozent der weltweit verkauften Spielzeuge stammen aus China.	Około 80 procent światowej sprzedaży zabawek pochodzi z Chin.
playWelche Konzequenzen ergeben sich aus der Kündigung der Mitgliedschaft?	Jakie konsekwencje wynikają z wymówienia członkostwa?

czasowniki z przyimkami bei, durch i für

Także po bei rzeczownik jest w celowniku (der Dativ):

bei + Dativ
playhelfen	pomagać przy
playvorbeikommen	wpaść do kogoś

playDas Mädchen hilft seiner Mutter beim Kochen.	Dziewczynka pomaga swojej mamie w gotowaniu.
playKommst du bei mir vorbei?	Wpadniesz do mnie?

Przyimek durch łączy się tylko z biernikiem (der Akkusativ):

durch + Akkusativ
playersetzen	zastąpić czymś
playfließen	płynąć przez

playIch muss den defekten Teil durch einen neuen ersetzen.	Muszę zastąpić tę uszkodzoną część nową.
playDer Fluss fließt durch drei Länder.	Ta rzeka przepływa przez trzy kraje.

Po für także jest biernik (der Akkusativ):

für + Akkusativ
playdanken	dziękować za
playsich entscheiden	zdecydować się na
playhalten	uważać za
playsich interessieren	interesować sie czymś
playkämpfen	walczyć o
playsein	być za
playsorgen	zadbać o/ troszczyć się o

playDie Frau dankt ihrem Mann für die Blumen.	Kobieta dziękuje swojemu mężowi za kwiaty.
playIch interessiere mich für Sport und Musik.	Interesuję się sportem i muzyką.
playAlle waren für seinen Vorschlag.	Wszyscy byli za jego pomysłem.
playDie Eltern müssen für ihre Kinder sorgen.	Rodzice muszą troszczyć się o dzieci.
playFür welche Farbe habt ihr euch entschieden?	Na jaki kolor się zdecydowaliście?

czasowniki z przyimkami gegen, in, mit

Do grupy przyimków łączących się tylko z biernikiem (der Akkusativ) należy także gegen:

gegen + Akkusativ
playsein	być przeciwko
playsich versichern	ubezpieczyć się od
playverstoßen	wykroczyć przeciwko

playAlle Einwohner dieser Stadt sind gegen den Bau des Flughafens.	Wszyscy mieszkańcy tego miasta są przeciwko budowie lotniska.
playMein Nachbar hat sich gegen Diebstahl versichert.	Mój sąsiad ubezpieczył się od kradzieży.

A oto czasowniki łączące się z in:

in + Akkusativ
playeinladen	zapraszać do
playgeraten	popaść w
playübersetzen	przetłumaczyć na
playsich verlieben	zakochać się w
playverwandeln in	przeobrazić się w
in + Dativ
playsich auskennen	orientować się w
playsich irren	pomylić się w

playMein Freund lud mich ins Kino ein.	Mój przyjaciel zaprosił mnie do kina.
playDiese zwei Jungen geraten ständig in Schwierigkeiten.	Ci dwaj chłopcy stale popadają w kłopoty.
playDu musst den Text nicht ins Englische sondern ins Deutsche übersetzen.	Musisz przetłumaczyć ten tekst nie na angielski ale na niemiecki.
playIch kenne mich in dieser Stadt gar nicht aus.	W ogóle nie orientuję się w tym mieście.

Kolejnym, łączącym się tylko z celownikiem (der Dativ) przyimkiem jest mit:

mit + Dativ
playsich abfinden	pogodzić się z
playanfangen	zaczynać coś/od
playaufhören	przestawać, skończyć z
playbeginnen	zaczynać coś od
playsich beschäftigen	zajmować się czymś
playtelefonieren	rozmawiać przez telefon z
playzusammenstoßen	zderzyć się z

playTom kann sich mit seiner Krankheit nicht abfinden.	Tom nie może pogodzić się ze swoją chorobą.
playWie hast du mit dem Rauchen angefangen?	Jak zacząłeś palić?
playHör damit endlich auf!	Skończ z tym w końcu!
playFelix telefoniert gerade mit seiner Freundin.	Felix rozmawia przez telefon ze swoją przyjaciółką.
playHerrn Kolbers Auto ist mit einem Bus zusammengestoßen.	Auto pana Kolbera zderzyło się z autobusem.

czasowniki z przyimkami nach, über, um

Także po nach rzeczownik jest w celowniku (der Dativ):

nach + Dativ
playduften	pachnieć czymś
playsich erkundigen	dowiadywać się o
playfragen	pytać o
playgreifen	sięgać po
playrufen	wołać kogoś
playsich sehnen	tęsknić za
playstreben	dążyć do
playsuchen	szukać czegoś

playWir erkundigen uns nach der Abfahrt des Zuges.	Dowiadujemy się o odjazd pociągu.
playKlaus fragt nach dem Titel des dicken Buches.	Klaus pyta się o tytuł tej grubej książki.
playAlle Menschen streben nach Glück und Wohlstand.	Wszyscy ludzie dążą do szczęścia i dobrobytu.
playIch sehne mich nach meinem Freund, der in England wohnt.	Tęsknię za moim przyjacielem, który mieszka w Anglii.
playFamilie Weber sucht nach einer neuen Wohnung.	Rodzina Weber szuka noweo mieszkania.

Natomiast po über zawsze jest biernik (der Akkusativ):

über + Akkusativ
playsich ärgern	złościć się z powodu
playberichten	relacjonować coś
playdenken	sądzić o czymś
playsich beschweren	poskarżyć się na
playdiskutieren	dyskutować o
playerzählen	opowiadać o
playsich freuen	cieszyć się z
playinformieren	informować o
playschreiben	pisać o
playsprechen	rozmawiać o
playsich unterhalten	rozmawiać o
playverfügen	dysponować czymś

playMandy erzählt über ihren Urlaub in Spanien.	Mandy opowiada o swoim urlopie w Hiszpanii.
playDie Studenten diskutieren über die Umweltverschmutzung.	Studenci dyskutują o zanieczyszczeniu środowiska.
playMeine Mutter spricht mit unserer Nachbarin über das Wetter.	Moja matka rozmawia z naszą sąsiadką o pogodzie.
playDer Kunde beschwert sich über den Telefonsupport.	Klient poskarżył się na support telefoniczny.
playDer Kandidat für diese Stelle muss über technisches Wissen verfügen.	Kandydat na to stanowisko musi dysponować wiedzą techniczną.

Także po um rzeczownik jest w bierniku (der Akkusativ):

um + Akkusativ
playsich bemühen	starać się o
playsich bewerben	ubiegać się o
playbitten	prosić o
playkämpfen	walczyć o
playsich kümmern	troszczyć się o
playstreiten	kłócić się o

playKannst du dich um die Fahrkarten bemühen?	Możesz postarać się o bilety?
playWir kämpfen um unsere Rechte.	Walczymy o nasze prawa.
playViele Schüler bewerben sich um das Stipendium.	Wielu uczniów ubiega się o to stypendium.
playMein Bruder hat mich um Hilfe gebeten.	Mój brat poprosił mnie o pomoc.

czasowniki z przyimkami von, vor i zu

Jednym z najpopularniejszych jest przyimek von, łączący się zawsze z celownikiem (der Dativ):

von + Dativ
playabhängen	zależeć od
playbefreien	uwolnić od
playberichten	relacjonować coś
playerfahren	dowiedzieć się o
playsich erholen	odpocząć od
playerzählen	odpowiadać o
playhalten	sądzić o
playhören	słyszeć o
playträumen	marzyć o
playüberzeugen	przekonać o
playsich verabschieden	pożeganać się z

playMeine Zukunft hängt von dieser Klausur ab.	Moja przyszłość zależy od tej klasówki.
playLeider erfuhr ich zu spät von dem Schüleraustauschprogramm.	Niestety za późno dowiedziałem się o tym programie wymiany uczniów.
playWas hälst du von dieser Vorlesung?	Co sądzisz o tym wykładzie?
playViele Menschen träumen von einem Ferienhaus am Meer.	Wielu ludzi marzy o domku letniskowym nad morzem.
playMit Tränen verabchiedeten wir uns von unserer Gastfamilie.	Ze łzami pożegnaliśmy się z goszczącą nas rodziną.

Z vor występuje tylko kilka czasowników:

vor + Dativ
playAngst haben	bać się czegoś
playsich fürchten	bać się czegoś
playsich schützen	chronić się przed
playwarnen	ostrzegać przed

playIch habe Angst vor Wespen und Hornissen.	Boję się os i szerszeni.
playIm Winter schützen wir uns vor der Kälte.	W zimie chronimy się przed zimnem.
playEr hat mich vor dir gewarnt!	On ostrzegł mnie przed tobą!

Ostatnim omawianym tu przyimkiem jest zu występujące zawsze z celownikiem (der Dativ):

zu + Dativ
playbeitragen	przyczyniać się do
playdienen	służyć do
playeinladen	zapraszać na
playsich entschließen	zdecydować się na
playführen	prowadzić do
playgehören	należeć do
playgratulieren	gratulować z okazji
playwerden	stawać się czymś/kimś
playzwingen	zmuszać do

playSeine guten Ideen haben zum Erfolg des Teams beigetragen.	Jego dobre pomysły przyczyniły się do sukcesu drużyny.
playWir gratulieren Tom zu seinem Geburtstag.	Gratulujemy Tomowi z okazji jego urodzin.
playHans lud eine Dame zu einem Drink ein.	Hans zaprosił pewną panią na drinka.
playDie Handschuhe dienen zum Schutz der Hände.	Rękawiczki służą do ochrony rąk.
playLeichtsinn führt zu Unfällen.	Lekkomyślność prowadzi do wypadków.
playWer gehört zu deinen besten Freunden?	Kto należy do twoich najlepszych przyjaciół?

Zostaw komentarz:

Zaloguj się aby dodać komentarz. Nie masz konta? Zarejestruj się.

Komentarze (5)

Nikolcia1238

09 lut 2023

@Ewa.Kubasik Mädchen jest rodzajnika das, a nie die, jak mogłaby wskazywac logika, więc "seiner" jej poprawnie :p

Ewa.Kubasik

12 lis 2022

Dzień dobry, tak się przyglądam temu zdaniu i zastanawiam się czy tu nie powinno być "ihrer" zamiast "seiner"?
Mädchen hilft seiner Mutter beim Kochen.
Pozdrawiam

Slawoj01

16 lip 2017

Dałbym 5 gwiazdek gdyby się dało :D

titusfox

02 lut 2015

@kopydlok: W Twoim przykładzie, wg. mnie, nie ma rekcji czasownika (czyli nie ma sich über sammeln). to über odnosi się do miejsca, czyli celownik jest jak najbardziej sensowny

kopydlok

03 maj 2013

Po über nie zawsze jest biernik. Die Wolken sammeln sich über dem Atlantik (Chmury zbierają się nad Atlantykiem). Czasami niestety jest celownik :)