Liczebniki główne - język niemiecki
Liczebniki główne (die Kardinalzahlen) do miliona pisane są małą literą. Liczebniki oznaczające numery autobusów, linii tramwajowych, ocen itp. pisane są wielką literą i są zawsze rodzaju żeńskiego:
0 | playnull | zero | playdie Null | zero |
1 | playeins | jeden | playdie Eins | jedynka |
2 | playzwei | dwa | playdie Zwei | dwójka |
3 | playdrei | trzy | playdie Drei | trójka |
4 | playvier | cztery | playdie Vier | czwórka |
5 | playfünf | pięć | playdie Fünf | piątka |
6 | playsechs | sześć | playdie Sechs | szóstka |
7 | playsieben | siedem | playdie Sieben | siódemka |
8 | playacht | osiem | playdie Acht | ósemka |
9 | playneun | dziewięć | playdie Neun | dziewiątka |
10 | playzehn | dziesięć | playdie Zehn | dziesiątka |
Liczebniki główne są nieodmienne. Wyjątek stanowi jedynie liczebnik eins, odmieniający się jak rodzajnik nieokreślony:
playIch habe eine Schwester. | Mam jedną siostrę. |
playNur ein Schüler hat diesen Test bestanden. | Tylko jeden uczeń zdał ten test. |
playWir wollen hier noch einen Tag bleiben. | Chcemy tu zostać jeszcze jeden dzień. |
Przed liczebnikami głównymi nie ma rodzajnika ale mogą występować zaimki dzierżawcze i wskazujące:
playMan hat meinen zwei Brüdern gesagt, dass sie faul sind. | Powiedziano moim dwóm braciom, że są leniwi. |
playSiehst du die drei Katzen da auf dem Dach? | Widzisz te trzy koty tam na dachu? |
playIch habe vier Schildkröten. | Mam cztery żółwie. |
playIhn unterrichten sechs Lehrer und acht Lehrerinnen. | Jego naucza sześciu nauczycieli i osiem nauczycielek. |
playEr hat heute eine Eins bekommen. | Dostał dzisiaj jedynkę. |
playWarten Sie auf den Bus? -Ja, ich warte auf die Neun. | Czeka Pan na autobus? -Tak, czekam na dziewiątkę. |
Liczebniki główne od 11 do 19 tworzy się poprzez dodanie końcówki -zehn, ale nie wszystkie liczby tworzy się regularnie. Miejsca, w których liczba została utworzona nieregularnie zostały zaznaczone :
11 | playelf | jedenaście |
12 | playzwölf | dwanaście |
13 | playdreizehn | trzynaście |
14 | playvierzehn | czternaście |
15 | playfünfzehn | piętnaście |
16 | playsechzehn | szesnaście |
17 | playsiebzehn | siedemnaście |
18 | playachtzehn | osiemnaście |
19 | playneunzehn | dziewiętnaście |
Liczby dziesiętne od 20 do 90 powstają poprzez dodanie do liczby końcówki -zig, ale są także wyjątki. W poniższej tabeli zaznaczone zostały miejsca, w których liczebnik powstał w sposób nieregularny:
20 | playzwanzig | dwadzieścia |
30 | playdreißig | trzydzieści |
40 | playvierzig | czterdzieści |
50 | playfünfzig | pięćdziesiąt |
60 | playsechzig | sześćdziesiąt |
70 | playsiebzig | siedemdziesiąt |
80 | playachtzig | osiemdziesiąt |
90 | playneunzig | dziewięćdziesiąt |
Połączenie dziesiątek i jednostek powstaje poprzez połączenie ich spójnikiem und (i). Charakterystyczne jest to, że w języku niemieckim cyfry są pisane razem i wyrażane "od końca" (najpierw jest jednostka a później dziesiątka):
21 | playein | playund | playzwanzig | » | playeinundzwanzig | dwadzieścia jeden |
56 | playsechs | playund | playfünfzig | » | playsechsundfünfzig | pięćdziesiąt sześć |
72 | playzwei | playund | playsiebzig | » | playzweiundsiebzig | siedemdziesiąt dwa |
33 | playdrei | playund | playdreißig | » | playdreiunddreißig | trzydzieści trzy |
69 | playneun | playund | playsechzig | » | playneunundsechzig | sześćdziesiąt dziewięć |
84 | playvier | playund | playachtzig | » | playvierundachtzig | osiemdziesiąt cztery |
Aby wyrazić coś w setkach wystarczy przed słówkiem hundert (sto), określić ile jest tych setek:
100 | play(ein)hundert | sto |
200 | playzweihundert | dwieście |
300 | playdreihundert | trzysta |
400 | playvierhundert | czterysta |
500 | playfünfhundert | pięćset |
600 | playsechshundert | sześćset |
700 | playsiebenhundert | siedemset |
800 | playachthundert | osiemset |
900 | playneunhundert | dziewięćset |
Przy liczbach złożonych setki stoją przed innymi liczbami :
101 | play(ein)hunderteins | sto jeden |
211 | playzweihundertelf | dwieście jedenaście |
362 | playdreihundertzweiundsechzig | trzysta sześćdziesiąt dwa |
478 | playvierhundertachtundsiebzig | czterysta siedemdziesiąt osiem |
534 | playfünfhundertvierunddreißig | pięćset trzydzieści cztery |
602 | playsechshundertzwei | sześćset dwa |
717 | playsiebenhundertsiebzehn | siedemset siedemnaście |
W taki sam sposób jak setki tworzone są tysiące: Przed słówkiem tausend (tysiąc) należy określić ile jest tych tysięcy:
1000 | play(ein)tausend | tysiąc |
2000 | playzweitausend | dwa tysiące |
3000 | playdreitausend | trzy tysiące |
4000 | playviertausend | cztery tysiące |
5000 | playfünftausend | pięć tysięcy |
... | ... | ... |
20 000 | playzwanzigtausend | dwadzieścia tysięcy |
35 000 | playfünfunddreißigtausend | trzydzieści pięć tysięcy |
42 000 | playzweiundvierzigtausend | czterdzieści dwa tysiące |
Liczby złożone tworzymy w tej samej kolejności jak w języku polskim, pamiętając tylko iż są one pisane razem a liczby od 1 do 9 są przed dziesiątkami:
1007 | playeintausendsieben | tysiąc siedem |
2012 | playzweitausendzwölf | dwa tysiące dwanaście |
3049 | playdreitausendneunundvierzig | trzy tysiące czterdzieści dziewięć |
6542 | playsechstausendfünfhundertzweiundvierzig | sześć tysięcy pięćset czterdzieści dwa |
13841 | playdreizehntausendachthunderteinundvierzig | trzynaście tysięcy osiemset czterdzieści jeden |
200976 | playzweihunderttausendneunhundertsechsundsiebzig | dwieście tysięcy dziewięćset siedemdziesiąt sześć |
783416 | playsiebenhundertdreiundachtzigtausendvierhundertsechzehn | siedemset osiemdziesiąt trzy tysiące czterysta szesnaście |
Wielką literą pisane są miliony i miliardy:
miliony | ||
1000 000 | playeine Million | milion |
2000 000 | playzwei Millionen | dwa miliony |
3000 000 | playdrei Millionen | trzy miliony |
4000 000 | playvier Millionen | cztery miliony |
... | ... | ... |
10 000 000 | playzehn Millionen | dziesięć milionów |
20 000 000 | playzwanzig Millionen | dwadzieścia milionów |
miliardy | ||
1000 000 000 | playeine Milliarde | jeden miliard |
2000 000 000 | playzwei Milliarden | dwa miliardy |
... | ... | ... |
30 000 000 000 | playdreißig Milliarden | trzydzieści miliardów |
42 000 000 000 | playzweiundvierzig Milliarden | czterdzieści dwa milardy |
Jeśli liczba przekracza milion, wówczas słownie piszemy ją tak oto:
1 250 000 | playeine Million zweihundertfünfzigtausend | milion dwieście pięćdziesiąt tysięcy |
2 128 000 | playzwei Millionen einhundertachtundzwanzigtausend | dwa miliony sto dwadzieścia osiem tysięcy |
7 639 422 | playsieben Millionen sechshundertneununddreißgtausendvierhundertzweiundzwanzig | siedem milionów sześćset trzydzieści dziewięć tysięcy czterysta dwadzieścia dwa |