Liczebniki ułamkowe - język niemiecki
Liczebniki ułamkowe (die Bruchzahlen) określają część całości. W formie opisowej licznik ułamka (to co jest "nad kreską") jest czytany jak liczebnik główny, zaś mianownik (to co jest "pod kreską") powstaje poprzez dodanie do liczebnika porządkowego (pisanego wielką literą) końcówek:
| -tel | dla liczb od 1 do 19 |
| -stel | dla liczb od 20 wzwyż |
Wyjątek w tworzeniu ułamków będzie stanowiła jedna druga (czyli pół):
| 1/2 | playein Halb/ die Hälfte | połowa/pół |
| 1/3 | playein Drittel | jedna trzecia |
| 1/4 | playein Viertel | jedna czwarta |
| 1/5 | playein Fünftel | jedna piąta |
| 2/3 | playzwei Drittel | dwie trzecie |
| 1/4 | playein Viertel | jedna czwarta |
| 3/4 | playdrei Viertel | trzy czwarte |
| 1/5 | playein Fünftel | jedna piąta |
| 2/5 | playzwei Fünftel | dwie piąte |
| 3/5 | playdrei Fünftel | trzy piąte |
| 4/5 | playvier Fünftel | cztery piąte |
| 7/100 | playsieben Hundertstel | siedem setnych |
| 9/1000 | playneun Tausendstel | dziewięć tysięcznych |
Jeśli ułamki użyte są jako rzeczowniki (tak jak powyżej), wówczas pisane są osobno, wielką literą i są rodzaju nijakiego:
| playMehr als drei Viertel der Studenten lernen Englisch. | Więcej niż trzy czwarte studentów uczy się angielskiego. |
| playMein Vater besitzt ein Dritel aller Aktien dieser Gesellschaft. | Mój ojciec posiada jedną trzecią wszystkich akcji tej spółki. |
| playDie Hälfte der Schüler verbringt ihre Sommerferien zu Hause. | Połowa uczniów spędza wakacje w domu. |
| playDiese Arzneimittel bekommt nur ein Fünftel der HIV-Kranken in Afrika. | Te lekarstwa otrzyma tylko jedna piąta zarażonych HIV w Afryce. |
| playEin Viertel aller Reisen werden über das Internet gebucht. | Jedna czwarta wycieczek jest rezerwowana przez internet. |
Jeśli ułamek znajduje się bezpośrednio przed rzeczownikiem (jako przydawka), wówczas pisany jest łącznie i małą literą. W takim użyciu ułamek jest nieodmienny. Wyjątek stanowi ein halb (pół) odmieniający się jak przymiotnik z rodzajnikiem nieokreślonym:
| playEr kauft dreiviertel Kilo Äpfel. | On kupuje trzy czwarte kilo jabłek. |
| playReis kocht man in zweidrittel Liter Wasser. | Ryż gotuje się w dwóch trzecich litrach wody. |
| playEr lebt schon ein halbes Jahr in Amerika. | On mieszka już pół roku w Ameryce. |
| playDie Gäste kommen in einer halben Stunde. | Goście przyjdą za pół godziny. |
| playIch möchte ein halbes Stück Kuchen. | Chciałabym pół ciastka. |
Jeśli halb (pół) występuje po pełnej liczbie, wówczas nie odmienia się i jest pisane łącznie. Inne liczebniki ułamkowe w połączeniu z pełnymi liczbami piszemy następująco:
| 2 1/2 | playzweieinhalb | dwa i pół |
| 3 1/2 | playdreieinhalb | trzy i pół |
| 4 1/2 | playviereinhalb | cztery i pół |
| 2 1/4 | playzwei einviertel | dwa i jedna czwarta |
| 2 3/4 | playzwei dreiviertel | dwa i trzy czwarte |
| 3 1/5 | playdrei einfünftel | trzy i jedna piąta |
W przeciwieństwie do języka polskiego, w języku niemieckim rzeczownik po takich ułamkach występuje w liczbie mnogiej. Wyjątek stanowią tylko miary ilości (Pfund, Kilo, Liter itp.):
| playDas Kind ist zweieinhalb Jahre alt. | Dziecko ma dwa i pół roku. |
| playKannst du auf mich bitte zwei dreiviertel Stunden warten? | Mógłbyś na mnie proszę poczekać dwie i trzy czwarte godziny? |
| playEr wohnt hier schon siebeneinhalb Monate. | On mieszka tutaj już siedem i pół miesiąca. |
| playSie braucht drei einfünftel Liter Milch. | Ona potrzebuje trzech i jednej piątej litra mleka. |
| playKaufen Sie immer sieben dreiviertel Kilo Mehl? | Zawsze Pani kupuje siedem i trzy czwarte kilo mąki? |
| playIch habe Lust auf eineinhalb Pfund Kirschen | Mam ochotę na jeden i pół funta wiśni. |
Jeśli w liczniku (czyli "nad kreską") jest ein, to rzeczownik zawsze jest w liczbie pojedynczej:
| playein drittel Jahr | jedna trzecia roku |
| playein achtel Monat | jedna ósma miesiąca |
Także w języku niemieckim można powiedzieć zamiast eineinhalb (jeden i pół) po prostu anderthalb (półtora) lub odmienne ein und ein halb- (jeden i pół):
| playIch warte schon anderthalb Stunden. | Czekam już półtorej godziny. |
| playKommst du in anderthalb Wochen? | Przyjedziesz za połtora tygodnia? |
| playSie gibt mir anderthalb Kilo Bananen. | Ona daje mi półora kilo bananów. |
| playAndreas wohnt in Irland schon ein und ein halbes Jahr. | Andreas mieszka w Irlandii już jeden i pół roku. |
| playIn ein und einem halben Jahr kaufe ich ein neues Auto. | Za jeden i pół roku kupię nowy samochód. |
