Przyimki określające czas - język niemiecki
Do określenia czasu służą następujące przyimki:
| playan | w, po |
| playin | w, za |
Ponieważ przy określaniu czasu zarówno przyimek an jak i przyimek in łączą się z celownikem (der Dativ), nastąpią następujące ściągnięcia przyimka z rodzajnikiem określonym:
| playan dem | » | playam |
| playin dem | » | playim |
Mimo iż obydwa mają takie samo znaczenie, ich użycie uzależnione jest od tego, co chcemy powiedzieć. Przyimek an (w) służy do wyrażania dni tygodnia, pór dnia oraz dat.
| dni tygodnia | |
| playIch komme am Freitag. | Przyjdę w piątek. |
| playAm Sonntag findet eine Buchmesse statt. | W niedzielę odbywają się targi książki. |
| pory dnia | |
| playAm Nachmittag gehe ich zum Arzt. | Po południu idę do lekarza. |
| playWas machst du am Abend? | Co robisz wieczorem? |
| daty | |
| playIch habe Geburtstag am 4. (vierten) März. | Mam urodziny 4 (czwartego) marca. |
| playIch komme am 11. (elften) Januar. | Przyjadę 11 (jedenastego) stycznia. |
ale:
| playin der Nacht | w nocy |
Przy pomocy przyimka in (w, za) mówimy o porach roku, miesiącach, tygodniach oraz stuleciach. Wygląda to następująco:
| pory roku | |
| playIm Sommer haben wir Urlaub. | W lato mamy urlop. |
| playIm Winter kann man Ski laufen. | W zimie można jeździć na nartach. |
| miesiące | |
| playEr kommt nach Polen im Februar oder im April. | On przyjedzie do Polski w lutym lub w kwietniu. |
| playIn diesem Monat habe ich keine Zeit. | W tym miesiącu nie mam czasu. |
| tygodnie | |
| playIn dieser Woche habe ich auch keine Zeit. | W tym tygodniu także nie mam czasu. |
| playIn voriger Woche war ich beim Arzt. | W poprzednim tygodniu byłem u lekarza. |
| stulecia | |
| playIm vorigen Jahrhundert gab es zwei Weltkriege. | W poprzednim stuleciu miały miejsce dwie wojny światowe. |
| playIn diesem Jahrhundert wird sich viel ändern. | W tym stuleciu wiele się zmieni. |
Przy użyciu przyimka in możemy także powiedzieć, iż coś odbędzie się w przyszłości (za jakiś określony czas):
| playEr kommt in 2 Wochen. | On przyjedzie za 2 tygodnie. |
| playSie kommt in 20 Minuten zurück. | Ona wróci za 20 minut. |
| playHans hat Urlaub in einem Monat. | Hans ma urlop za miesiąc. |
| playIn zwei Tagen haben wir eine wichtige Prüfung. | Za dwa dni mamy ważny egzamin. |
oraz:
| playIm Laufe der Zeit... | Z biegiem czasu... |
| playIn den 70er (siebziger) Jahren... | W latach 70tych (siedemdziesiątych)... |
| playIn den 20er (zwanziger) Jahren... | W latach 20tych (dwudziestych)... |
Możliwe jest także wyrażenie tygodni, miesięcy oraz lat bez przyimka lecz z użyciem biernika (der Akkusativ):
| playDiese Woche haben wir viel zu tun. | W tym tygodniu mamy dużo do roboty. |
| playNächste Woche habe ich frei. | Przyszły tydzień mam wolny. |
| playVorigen Monat war sie krank. | W poprzednim miesiącu była chora. |
| playLetzten Monat verbrachte er an der Ostsee. | Ostatni miesiąc spędził nad Bałtykiem. |
| playDieses Jahr haben wir keinen Urlaub. | W tym roku nie mamy urlopu. |
| playNächstes Jahr fahre ich ins Gebirge. | W następnym roku jadę w góry. |
Bez przyimka występują:
| playAnfang | na początku |
| playMitte | w środku |
| playEnde | pod koniec |
| playFeste | nazwy świąt |
Przyimki te łączą się z rzeczownikiem w dopełniaczu (der Genitiv). Przymiotnik odmienia się według wzoru dla przymiotnika bez rodzajnika, czyli otrzymuje końcówkę -er dla rodzaju żeńskiego i liczby mnogiej oraz końcówkę -en dla rodzaju męskiego i nijakiego. Kilka przykładów:
| Anfang (na początku) | |
| playAnfang Mai haben wir frei. | Na początku maja mamy wolne. |
| playAnfang dieser Woche gehen wir ins Kino. | Na początku tego tygodnia idziemy do kina. |
| playAnfang nächster Woche habe ich Geburtstag. | Na początku przyszłego tygodnia mam urodziny. |
| Mitte - w środku, w połowie | |
| playMitte nächsten Monats besucht uns meine Tante. | W połowie następnego miesiąca odwiedzi nas moja ciocia. |
| playMitte voriger Woche fahre ich nach Italien. | W połowie poprzedniego tygodnia jadę do Włoch. |
| playKommst du nach Polen Mitte nächsten Jahres? | Przyjedziesz do Polski w połowie przyszłego roku? |
| Ende - pod koniec | |
| playEnde Juni herrscht Sommer. | Pod koniec czerwca panuje lato. |
| playEnde dieser Woche soll noch regnen. | Pod koniec tego tygodnia ma jeszcze padać. |
| playEnde nächsten Jahres wollen wir heiraten. | Pod koniec przyszłego roku chcemy się pobrać. |
| Feste - święta | |
| playWeihnachten gibt es jedes Jahr. | Boże Narodzenie jest co roku. |
| playNeujahr feiern wir immer zusammen. | Nowy Rok zawsze świętujemy razem. |
| playOstern ist ein Fest mit Traditionen. | Wielkanoc jest świętem z tradycjami. |
| playKennst du Pfingsten nicht? | Nie znasz Zielonych Świątek? |
