Filozofia

Za najważniejszych filozofów niemieckich uważani są Johannes Eckhart, Mikołaj z Kuzy, Gottfried Wilhelm Leibniz, Immanuel Kant, Friedrich Schelling, Johann Gottlieb Fichte, Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Ludwig Feuerbach, Karol Marks, Arthur Schopenhauer, Friedrich Nietzsche i Martin Heidegger. W dwudziestym wieku ważny wpływ na filozofię wywarła krytyczna teoria Theodora Adorno i Maxa Horkheimera.

 

Historia myśli filozoficznej

Warunki dla rozwoju nauk humanistycznych powstały w Niemczech w czasach Karola Wielkiego, poprzez utworzenie szkół, w których nauczano tzw. siedmiu sztuk wyzwolonych (gramatyki, dialektyki, retoryki, arytmetyki, geometrii, muzyki, astronomii). Podstawą nauki były teksty antyczne, dostępne wyłącznie po łacinie. Pierwsza niemiecka terminologia filozoficzna została stworzona przez Szwajcara Notkera Labeo. Dalszy rozwój językowy w tym kierunku był związany z mistyką, nurtem koncentrującym się na poznaniu Boga. Główny przedstawiciel tej myśli filozoficznej, Johannes Eckhart, utożsamiał Boga z Jednią i za jedynie realną uważał duszę udzką, bowiem ona jedyna posiada boski pierwiastek, w którym może zaistnieć kontakt między człowiekiem a Bogiem.


Na początku XV wieku wpływ na rozwój filozofii wywarł Mikołaj z Kuzy. U podstaw jego filozofii leży przekonanie o radykalnej niedostępności Boga. Wiemy, iż Bóg istnieje, ale nie mamy możliwości poznania czym jest. Drogą do cząstkowego zrozumienia natury Boga są według Mikołaja z Kuzy przede wszystkim analogie i metafory matematyczne.


Od połowy XVII wieku w Berlinie działał Gottfried Wilhelm Leibniz, uważany za pierwszego uniwersalnego myśliciela i jednocześnie twórcę niemieckiego racjonalizmu. Propagując swoją teorię monad starał się stworzyć wyjaśnienie świata, uwzglęniając z jednej strony mechanistyczny światopogląd Kartezjusza, z drugiej strony pozostając wiernym religijnym przekonaniom swoich czasów.


Epoka oświecenia przyniosła ze sobą w Niemczech takich filozofów jak: Christian Wolff, Mosees Mendelssohn,  Lessing, Kant oraz Herder. Kant poszukiwał odpowiedzi na pytania "Co mam wiedzieć? Co mam robić? Na co mogę mieć nadzieję? Czym jest człowiek?". Poszukiwania te prowadziły do powstania trzech wielkich dzieł: "Krytyki czystego rozumu", "Krytyki praktycznego rozumu", "Krytyki władzy sądzenia".  Filozofia Kanta zakończyła kłótnię między empirystami a racjonalistami. Co ważniejsze jednak, stała się punktem wyjścia dla nowych debat i systemów.


Wraz z takimi filozofami jak Fichte, Schelling oraz Hegel filozofia niemiecka osiągnęła znaczenie o wymiarze światowym, przy czym szczególnie Hegel oddziaływał w wielu kierunkach. Przejawy jego myślenia odnajdziemy w myślach przewodnich heglizmu i marksizmu. Dodatkowo nadchodząca wraz z XIX wiekiem industrializacja miały odbicie w deterministycznym spojrzeniu Marxa na historię. Drugim ważnym nurtem filozofii XIX wieku była filozofia życia oraz jej przedstawiciele Dilthey, Schopenhauer i Nietzsche.


Wiek XX wraz z odkryciami naukowymi ponownie naruszył dopiero co odzyskane bezpieczeństwo psychiczne. Zasada niepewności Heisenberga, teoria względności Einsteina i teoria psychoanalityczna Freuda to tylko trzy przykłady wpływu na styl życia epoki, sztuki, nauki i filozofii. Tak więc początek XX wieku charakteryzował się dwoma głównymi nurtami filozoficznymi: neokantyzmem i fenomenologią.


Po drugiej wojnie światowej filozofia niemiecka skupiła się na tematyce związanej z antropologią, socjologią i etyką. Głównym myślicielem był Theodor W. Adorno, który postrzegał społeczeństwo jako system samoregulujący się, z którego trzeba się wyzwolić, ale z którego wyzwolić nikt się nie może.

Zostaw komentarz:
Zaloguj się aby dodać komentarz. Nie masz konta? Zarejestruj się.