Zdanie podmiotowe - język niemiecki
Zdanie podmiotowe (der Subjektsatz) jest zdaniem pobocznym (orzeczenie na końcu) i odpowiada na pytania:
Charakterystyczny dla tej konstrukcji gramatycznej jest brak podmiotu w zdaniu nadrzędnym. Dzieje się to dzięki temu, że podmiot wyrażony jest przez zdanie podrzędne (zwane dlatego podmiotowym).
| playWer viel übt, macht weniger Fehler. |
Kto dużo ćwiczy, robi mniej błędów. |
w zdaniu nadrzędnym nie ma podmiotu |
Zdanie podmiotowe może zaczynać się od zaimka względnego:
| playWer keine Zeit hat, soll nicht kommen. |
Kto nie ma czasu, nie powinien przychodzić. |
| playWas er gesagt hat, freut mich sehr. |
Co on powiedział, bardzo mnie cieszy. |
| playWer schon fertig ist, kann nach Hause gehen. |
Kto już jest gotowy, może iść do domu. |
lub spójnika, np:
| playDass ihr recht habt, wird bezweifelt. |
To, że macie rację, jest wątpliwe. |
| playOb er der Täter ist, muss sich noch zeigen. |
Czy on jest sprawcą, musi się jeszcze okazać. |
| playWann ich ankomme, ist noch ungewiss. |
Kiedy przybędę, nie jest jeszcze pewne. |
| playDass sie lügt, fällt sofort auf. |
To, że ona kłamie, od razu rzuca się w oczy. |
W zdaniu nadrzędnym nie ma co prawda podmiotu, ale mogą występować korelaty der, die, das, które można jednak opuścić (jak w powyższych przykładach).
| playWas ich gerade mache, (das) geht dich nicht an. |
Co właśnie robię, (to) nie jest twoją sprawą. |
| playWer sich verspätet, (der) soll sich entschuldigen. |
Kto się spóźnia, (ten) powinien się usprawiedliwić. |
| playOb sie kommen, (das) ist fraglich. |
Czy oni przyjdą, (to) jest wątpliwe. |
| playDass er nicht gekommen ist, (das) enttäuschte mich. |
Zawiodło mnie, że nie przyszedł. |
| playWarum sie immer lügt, (das) ist nicht zu erklären. |
Dlaczego ona zawsze kłamie, (tego) nie da się wytłumaczyć. |
| playOb er mich anruft, (das) ist fraglich. |
Czy on do mnie zadzwoni, (to) jest wątpliwe. |
Czy zdanie główne (czyli to bez podmiotu) może występować przed zdaniem podrzędnym?
Jest to możliwe, pod warunkiem, że zaczniemy je od słówka es.
| playEs freut uns sehr, dass wir euch sehen. |
Bardzo nas cieszy, że was widzimy. |
| playEs ist fraglich, ob ich meine Brille wiederfinde. |
Jest wątpliwe, czy znajdę moje okulary. |
| playEs ist noch unbekannt, wann das Buch herausgegeben wird. |
Jeszcze nie wiadomo, kiedy ta książka zostanie wydana. |
| playEs muss sich noch zeigen, wer der Täter ist. |
Musi się jeszcze okazać, kto jest sprawcą. |
