Odmiana czasownika lassen
Czasownik lassen ma wielorakie znaczenie i jego użycie sprawia Polakom wiele trudności. Zanim jednak przejdziemy do znaczeń, spójrzmy na odmianę tego czasownika przez osoby w czasie teraźniejszym:
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
| playich | lasse | playwir | lassen |
| playdu | lässt | playihr | lasst |
| player playsie playes |
lässt | playsie playSie |
lassen |
A oto poszczególne znaczenia czasownika lassen:
| zostawiać |
| playDie Mutter lässt ihre Kinder nicht gerne allein. | Matka niechętnie zostawia dzieci same. |
| playLasst uns in Ruhe! | Zostawcie nas w spokoju! |
| playEr lässt seine Freunde nie im Stich. | On nigdy nie zostawi swoich przyjaciół na lodzie. |
| playDer Student hat seine Bücher zu Hause gelassen. | Student zostawił książki w domu. |
| playWo hast du wieder deine Schlüssel gelassen? | Gdzie znów zostawiłaś swoje klucze? |
| pozwalać |
Jest to dla Polaków bardzo problematyczne znaczenie, gdyż tutaj dopełnienie występuje w bierniku (der Akkusativ) a nie tak jak w języku polskim w celowniku. Dodatkowo czas przeszły Perfekt tworzy się jak z czasownikami modalnymi, tzn.: z haben i dwoma bezokolicznikami na końcu zdania. Zobaczmy to na przykładach:
| czas teraźniejszy | |
| playDie Eltern lassen ihr Kind spielen, wie es will. | Rodzice pozwalają dziecku bawić się, jak ono chce. |
| playIch lasse meinen Hund nicht im Brunnen baden. | Nie pozwalam mojemu psu kąpać się w fontannie. |
| playIhr Bruder lässt sie seine Briefe lesen. | Jej brat pozwala jej czytać jego listy. |
| playAdam, lässt dich deine Mutter viel am Computer spielen? | Adam, czy twoja mama pozwala ci dużo grać na komputerze? |
| czas przeszły | |
| playHaben Sie ihre Sekretärin Ihre Korrespondenz lesen lassen? | Pozwolił Pan swojej sekretarce czytać Pańską korespondencję? |
| playDas habe ich dich nicht machen lassen! | Nie pozwoliłam ci tego zrobić! |
| playDer Lehrer hat die Schüler die Hausaufgabe nicht machen lassen. | Nauczyciel pozwolił uczniom nie robić pracy domowej. |
| playIhr habt eure Kinder keinen Alkohol trinken lassen. | Nie pozwoliliście waszym dzieciom pić alkoholu. |
| kazać |
Także w przypadku tego znaczenia dopełnienie występuje w bierniku (der Akkusativ) a czas przeszły tworzymy przy użyciu haben i dwoma bezokolicznikami na końcu zdania. A oto przykłady:
| czas teraźniejszy | |
| playDie Lehrerin lässt den Schüler das Fenster aufmachen. | Nauczycielka każe uczniowi otworzyć okno. |
| playDer Vater lässt seine Tochter das Zimmer aufräumen. | Ojciec każe swojej córce posprzątać pokój. |
| playLasst ihr eure Kinder die Hände vor dem Essen waschen? | Każecie waszym dzieciom myć ręce przed jedzeniem? |
| czas przeszły | |
| playHat sie dich zu ihr kommen lassen? | Czy ona kazała ci przyjść do siebie? |
| playSeine Mutter hat ihn Brot kaufen lassen. | Jego matka kazała mu kupić chleb. |
| playSie haben ihre Hunde laut bellen lassen. | Kazali swoim psom głośno szczekać. |
| playDer Trainer hat sein Team besser spielen lassen. | Trener kazał swojej drużynie grać lepiej. |
| dać, pozwolić się |
Proszę zwrócić uwagę na to, iż czasownik lassen występuje w tym znaczeniu w formie zwrotnej, czyli z sich:
| playDas lässt sich nicht machen. | Tego się nie da zrobić. |
| playTom lässt sich nicht verblüffen. | Tom nie da się zbić z tropu. |
| playDiese Dateien lassen sich nicht löschen. | Te pliki nie dają się skasować. |
| playDieser Kaffee ist so bitter. Er lässt sich überhaupt nicht trinken. | Ta kawa jest taka gorzka. W ogóle nie da się jej pić. |
| playDie meisten Katzen lassen sich gerne streicheln. | Większość kotów chętnie daje się głaskać. |
| kazać sobie coś zrobić, zlecić zrobienie czegoś |
W tym znaczeniu polskie sobie zastąpione jest w języku niemieckim dopełnieniem zaimkowym w celowniku i jest częścią zdania, której nie można opuścić.
Zanim jednak dojdziemy do przykładów, krótkie przypomnienie czym jest owo tak skomplikowanie brzmiące dopełnienie zaimkowe w celowniku. Dla ułatwienia podane już w połączeniu z czasownikiem lassen:
| dopełnienie zaimkowe w celowniku | |||
| playich | lasse mir | playwir | lassen uns |
| playdu | lässt dir | playihr | lasst euch |
| player playsie playes |
lässt sich | playsie playSie |
lassen sich |
A więc, gdy zlecamy innym, aby coś dla nas zrobili, mówimy o tym tak:
| playWir lassen uns das beste Gewand holen. | Każemy przynieść sobie najlepszą tkaninę. |
| playHast du dir die Schuhe putzen lassen? | Kazałeś wyczyścić sobie buty. |
| playIhr lasst euch einen Anzug machen lassen. | Każecie uszyć sobie garnitur. |
| playLassen Sie sich immer das beste Zimmer reservieren? | Zawsze każą Państwo rezerwować sobie najlepszy pokój? |
| playDie Dame lässt sich das Abendkleid waschen. | Ta pani każe uprać sobie suknię wieczorową. |
