Królestwo Niemieckie

W 962 roku, wraz z cesarską koronacją Ottona, powstało Święte Cesarstwo Rzymskie obejmując na stałe ziemie Królestwa Niemieckiego, Księstwa Czeskiego, Królestwa Italii, a od 1034 r. Królestwo Burgundii i przejściowo Księstwo Polskie, Węgierskie, Duńskie, Chorwackie. W 968 roku, z inicjatywy Ottona, powstała metropolia kościelna w Magdeburgu, obejmująca wszystkie ziemie Słowian podbitych przez Niemców.

 

Za Ottona chrzest przyjął polański książę Mieszko I (960-992), który złożył hołd lenny Ottonowi (971) z ziemi lubuskiej i Pomorza Szczecińskiego. Umierając Otto pozostawił całą władzę swemu pierworodnemu synowi Ottonowi II (973-983). Otton II walczył z opozycją kierowaną przez bawarskiego księcia Henryka Kłótnika. Otton chciał odebrać Arabom południowe Włochy i połączyć je z podległą Niemcom północną Italią. Jego plany pokrzyżowała klęska jego wojsk w południowej Italii pod Controne (982) i śmierć w wieku 28 lat (983).


Otton III (983-1002) został koronowany na króla przez arcybiskupa Moguncji Willigisa w chwili, gdy do Niemiec dotarła wieść o śmierci cesarza Ottona II. Niewiele brakło a jego daleki wuj bawarski Kłótnik pozbawiłby go władzy. Matką Ottona była Greczynka cesarzowa Teofano, regentka za czasów małoletniości syna. Otton uzyskał gruntowne wykształcenie w wielu dziedzinach nauki. Jego nauczycielem był słynny uczony i myśliciel Gerbert z Aurillac. Król objął samodzielne rządy w 15. roku życia. Otton ogłosił odnowę Imperium Rzymskiego, chciał stworzyć Imperium chrześcijańskie obejmujące Germanię, Galię, Italię i Słowiańszczyznę. Dążył jednak do tego celu drogą pokojową. Po śmierci papieża Jana XV Otton udał się do Italii, obsadził na Stolicy Apostolskiej swego kuzyna Brunona, który przyjął imię Grzegorza V. W tymże roku został ukoronowany na cesarza. Otton chciał na stałe osiąść w Rzymie, jednak opór ze strony saskich feudałów zwrócony przeciwko jego planom zmusił go do powrotu do Niemiec. W 997 r. w Rzymie wybuchł bunt pod wodzą konsula Rzymu Krescencjusza, papież Grzegorz został zmuszony opuścić Rzym a buntownicy dokonali wyboru nowego papieża Jana XVI. W rok później Otton wprowadzał Grzegorza do Rzymu, ukarał buntowników i antypapieża Jana XVI.


W lutym 999 roku zmarł papież Grzegorz V. Wybór Ottona padł na dawnego nauczyciela Gerberta z Aurillac, który przyjął imię Sylwestra II (999-1003). Sylwester dokonał kanonizacji męczennika biskupa Wojciecha, i wyświęcił Gaudentego (999-1016) na pierwszego arcybiskupa nowo powstałej metropolii gnieźnieńskiej. Otton udał się do Polski gdzie w 1000 r. miał miejsce zjazd gnieźnieński[4]. Ostatnie dwa lata życia spędził w Niemczech, gdy w 1002 r. niespodziewanie zmarł, niezrealizowawszy swych planów. Władzę po Ottonie objął jego kuzyn, syn bawarskiego Kłótnika, Henryk (1002-1024). Henryk odrzucił plany Ottona. W latach 1002-1018 z przerwami trwała wojna polsko-niemiecka, w wyniku której polski książę Bolesław Chrobry przyłączył do swego państwa Milsko z Łużycami oraz Miśnię. Henryk zmarł bezdzietnie w roku 1024.

 

Następnym królem Niemieckim był Konrad II (1024-1039), pierwszy władca z dynastii salickiej. W pierwszych 2 latach panowania umacniał swą władzę w Niemczech. W 1027 r. udał się do Rzymu po koronę cesarską. W 1028 r. zorganizował wyprawę na Polskę, jednakże Polski król Mieszko II skutecznie bronił granic państwa. W latach 1028-1030 Mieszko zorganizował dwie wyprawy na wschodnie ziemie niemieckie. Drugą wyprawę Konrad przygotował lepiej: porozumiał się z wielkim księciem ruskim Jarosławem i władcą duńskim Kanutem Wielkim, w celu wspólnego najazdu na Polskę. W 1031 r. Konrad najechał Wielkopolskę, Kanut Pomorze, Jarosław Grody Czerwieńskie. Mieszka zaskoczył bunt braci i ich stronników w kraju, utracił władzę i zbiegł do Czech, gdzie został pojmany i okaleczony. Konrad zagarnął Miśnię, Łużyce i Milsko, w Polsce władze przejął starszy brat Mieszka Bezprym, który odesłał insygnia koronacyjne do Niemiec. Konrad udał się na zachód swego kraju do świeżo odziedziczonej po teściu Burgundii. Do 1034 r. rozprawił się z opozycją.

 

W 1032 r. udał się do Merseburga, gdzie zmusił Mieszka II do rezygnacji z korony i wydzielenia dzielnic krewnym – Ottonowi i Dietrichowi. Ostatnie lata życia spędził na poskramianiu buntów i opozycji we Włoszech. Zmarł w 1039 r. w wieku 49 lat, całą władzę przekazał swojemu synowi Henrykowi III (1039-1056).

 

Nowy władca w 1039 lub 1040 r. poniósł klęskę od czeskiego Brzetysława. Brzetysław wykorzystał położenie i kiedy w Polsce nastało bezkrólewie po śmierci Mieszka II najechał bezbronny kraj, zniszczył siedziby biskupie w Poznaniu i Kruszwicy, stolicę kraju i arcybiskupstwa Gniezno, wywiózł z niego relikwie św. Wojciecha i pięciu innych męczenników, zrabował ogromne łupy a w drodze powrotnej przyłączył do Czech Śląsk i Małopolskę. Upadek Polski zakłócił równowagę w Europie Środkowej, Henrykowi nie na rękę było wzmocnienie Czech. Młody władca udzielił pomocy synowi zmarłego Mieszka II, Kazimierzowi Odnowicielowi, w postaci 500 zbrojnych i części skarbów, jakie wywiozła z Polski matka Kazimierza, Rycheza.

 

Panowanie Henryka to okres największego rozkwitu cezaropapizmu, czyli dominacji cesarzy nad papieżami. Król cztery razy doprowadził do wyboru swojego kandydata na papieża (Benedykt IX, Damazy II, Leon IX i Wiktor II). W 1043 pokonał Brzetysława i z jego rozkazu 3/4 Śląska wróciło do Polski. Henryk uzależnił również od Niemiec Węgry, Chorwację, Danię. W 1046 został koronowany na cesarza przez papieża Klemensa II. Panowanie Henryka III to apogeum potęgi średniowiecznego cesarstwa. Cesarz zmarł w 1056. Papież Wiktor, przebywający wówczas w Niemczech koronował syna zmarłego króla, niespełna 6-letniego Henryka IV. Rządy regencyjne sprawowała cesarzowa Agnieszka z Poitou do 1065. Od początku samodzielnego panowania Henryk musiał zmagać się z opozycją Sasów. Ponadto popadł w konflikt z nowym papieżem Grzegorzem VII o inwestyturę. Niepewny swojej korony, znajdujący się w trwałej wojnie z Sasami, obłożony klątwą przez papieża król musiał ustąpić. Na czele małego orszaku wyruszył do Włoch, aby ukorzyć się przed papieżem. W styczniu 1077 zastał papieża w toskańskim zamku Canossa. 3 dni przebywał boso w styczniowym mrozie przed bramami twierdzy. Udobruchany papież zdjął z Henryka ekskomunikę. Henryk powrócił do Niemczech, gdzie zastała go nowa wojna domowa. Sasi obrali królem Rudolfa szwabskiego. Tym jednak razem Henryk był górą. W bitwie stoczonej latem 1080 zginął sam antykról. W 1084 na czele armii Henryk wyruszył do Rzymu, w celu rozprawienia się z Grzegorzem.

 

Papieża uratował oddział Normanów, którzy uwolnili go z oblężonej Stolicy Apostolskiej. Zwycięski król dokonał wyboru antypapieża, który przyjął imię Klemensa III. W 1084 antypapież włożył na głowę Henryka koronę cesarską.

 

Ostatnie 20 lat rządów Henryka to dalsze walki wewnątrz Niemiec, upadek autorytetu cesarskiego. Opuszczony przez ostatniego stronnika Leopolda austriackiego Henryk został zmuszony do abdykacji w 1105. Zmarł na wygnaniu rok później. Władzę w Niemczech przejął jego syn Henryk V. W 1109 zorganizował wyprawę na Polskę, w celu wymuszenia podziału tego kraju pomiędzy dwóch braci: Zbigniewa i Bolesława[4]. W okolicach Wrocławia wojska niemieckie poniosły klęskę w bitwie na Psim Polu. W 1111 został koronowany na cesarza przez papieża Paschalisa II. Okres panowania tego władcy to dalszy, stopniowy ale trwały upadek i rozpad polityczny Niemiec.

 

W 1122 r. zawarł z papieżem Kalikstem II Konkordat w Wormacji, kończący I spór o inwestyturę. Henryk zmarł bezdzietnie w 1125. Następcą Henryka został saski feudał Lotar z Suplinburga. Swoje piętnastoletnie panowanie poświęcił na ekspansję na zachód, w 1135 został koronowany na cesarza. Następną dynastią, która rządziła w Niemczech byli Hohenstaufowie (1138-1254). Konrad III brał udział w drugiej wyprawie krzyżowej, próbował zorganizować wyprawę na Polskę, ale bezskutecznie. Był pierwszym królem niemieckim, który nie koronował się na cesarza, Konrad toczył walki z opozycją Welfów.


W 1152 r. na niemiecki tron wstąpił młody, ambitny Fryderyk I Barbarossa. Przywrócił on pokój wewnętrzny Niemcom i zorganizował ekspansję na wschód. Margrabiom saskim wreszcie udało się na stałe ujarzmić Wieletów, Obodrzytów zaś zmusić by przyjęli chrzest i jako książęta meklemburscy weszli w skład Rzeszy. Młody król zorganizował wyprawę na Polskę, która zakończyła się hołdem lennym złożonym cesarzowi przez seniora Polski Bolesława Kędzierzawego w Knyszynie.

 

Fryderyk walczył z północnowłoskimi miastami wyłamującymi się z zależności niemieckiej. Cesarz, koronowany już w 1155, poniósł klęskę w bitwie pod Legnano (1176), jednak udało mu się narzucić zwierzchnictwo Italii. Rok później król ukorzył się przed papieżem Aleksandrem III w Wenecji. Fryderyk zorganizował również krucjatę do Ziemi Świętej, gdyż w 1187 egipski sułtan Saladyn zdobył Jerozolimę. Wyprawa wyruszyła w 1189, ale już rok później cesarz zginął, tonąc podczas przekraczania jednej z rzek. Następny władca Henryk VI rządził do 1197, podczas jego panowania wzmocnili się Welfowie. Po śmierci młodego cesarza nastąpiła elekcja dwóch królów: zwolennicy Hohenstaufów obrali władcą brata zmarłego cesarza, Filipa I, zaś stronnicy Welfów Ottona IV. W 1208 Filip umarł, zaś Otton niedługo potem koronował się na cesarza. Faktycznie Otton nie sprawował żadnej władzy, zmarł w 1216.


Do Niemiec przybył, król sycylijski, Fryderyk II Hohenstauf, syn Henryka VI. Fryderyk rzadko przebywał w Niemczech, walczył z papiestwem (2 razy został ekskomunikowany), próbował odzyskać Jerozolimę (co mu się na krótko udało). W obliczu rosnącej w siłę opozycji, Fryderyk w 1220 i 1232 roku wydał przywileje na rzecz niemieckich biskupów i książąt, które miały opłakane skutki, bowiem przyczyniły się do rozpadu Niemiec. Za rządów Fryderyka prowadzono trwałą germanizację Połabia, Pomorza, ziemi lubuskiej. Fryderyk zmarł w 1250.

 

Ostatnim królem niemieckim z dynastii Hohenstaufów był Konrad IV, sprawował on władzę tylko formalnie, gdyż przebywał w swoim włoskim królestwie Neapolu.

 

Po jego śmierci (1254) Niemcy pogrążyły się w tzw. "Wielkim Bezkrólewiu", które trwało blisko 20 lat.

 

 

 

© Źródło: Wikipedia, autorzy i historia hasła, licencja: CC-BY-SA 3.0

Zostaw komentarz:
Zaloguj się aby dodać komentarz. Nie masz konta? Zarejestruj się.