Zdanie okolicznikowe czasu z bevor, bis, sobald, solange, sooft, seitdem, während - język niemiecki
Zdanie okolicznikowe czasu (der Temporalsatz) zastępuje okolicznik czasu i odpowiada na pytania:
| playwann? | kiedy? |
| playseit wann? | od kiedy? |
| playbis wann? | do kiedy? |
| playwie lange? | jak długo? |
Zdania okolicznikowe czasu (czyli te, które zaczynają sie od poniżej wymienionych spójników) są zdaniami pobocznymi. Oznacza to, że orzeczenie (czyli czasownik w formie osobowej) występuje na końcu zdania. Jeśli natomiast zdanie poboczne jest przed zdaniem głównym, wówczas zdanie główne zaczyna się od czasownika (czasownik, czasownik).
| playUnsere Freunde gingen ins Theater, während wir im Kino waren. | Nasi przyjaciele poszli do teatru, podczas gdy my byliśmy w kinie. | Zdanie poboczne po zdaniu głównym - czasownik na końcu zdania pobocznego. |
| playWährend wir im Kino waren, gingen unsere Freunde ins Theater. | Podczas gdy my byliśmy w kinie, nasi przyjaciele poszli do teatru. | Zdanie poboczne przed zdaniem głównym - zdanie główne zaczyna się od czasownika. |
Więcej o szyku zdania pobocznego dowiesz się w odpowiednim dziale.
Aby odpowiedzieć na powyższe pytania, używamy następujących spójników:
| playwährend | podczas gdy |
| playbevor/ehe | zanim |
| playseitdem/seit | odkąd, od czasu gdy |
während (podczas gdy) - używamy w celu wyrażenia dwóch czynności odbywających się jednocześnie
| playWährend ich fernsehe, liest mein Bruder ein Buch. | Podczas gdy ja oglądam telewizję, mój brat czyta książkę. |
| playWährend die Kinder aßen, telefonierte die Mutter mit ihrer Freundin. | Podczas gdy dzieci jadły, matka rozmawiała przez telefon ze swoją przyjaciółką. |
| playWährend die Schüler Sommerferien haben, müssen die meisten Eltern arbeiten. | Poczas gdy uczniowie mają wakacje, większość rodziców musi pracować. |
| playSimone hörte Radio, während ihre Schwester badete. | Simone słuchała radia, podczas gdy jej siostra brała kąpiel. |
bevor/ehe (zanim) - służy do wyrażenia czynności późniejszej niż czynność w zdaniu głównym
| playBevor er nach Deutschland kam, lernte er Deutsch. | Zanim przybył do Niemiec, uczył się niemieckiego. |
| playBevor sie in die Arbeit geht, bringt sie das Kind in den Kindergarten. | Zanim ona pójdzie do pracy, zaprowadza dziecko do przedszkola. |
| playIch rufe ihn nicht an, ehe ich seine Telefonnummer bei der Auskunft erfrage. | Nie zadzwonię do niego, zanim nie uzyskam w informacji jego numeru. |
| playEhe er mich besuchte, kaufte er Blumen. | Zanim mnie odwiedził, kupił kwiaty. |
seitdem/seit (odkąd, od czasu gdy) - wyraża czynności odbywające się w tym samym czasie. Czasownik może być w czasie teraźniejszym oraz czasie przeszłym Präteritum
| playSeitdem ich ihn kenne, lernt er Englisch. | Odkąd go znam, uczy się angielskiego. |
| playSeitdem sie in Warschau wohnt, arbeitet sie bei Siemens. | Odkąd mieszka w Warszawie, pracuje w Siemensie. |
| playSeitdem er mehr lernte, bekam er bessere Noten. | Odkąd więcej się uczył, dostawał lepsze oceny. |
seitdem/seit może także wyrażać pewien punkt w przeszłości, od którego aż do chwili obecnej trwa czynność ze zdania głównego. Czynność w zdaniu pobocznym (czyli tym zaczynającym się od seitdem lub seit) jest w czasie przeszłym Perfekt lub Plusquamperfekt
| playSeitdem er einen Autounfall gehabt hat, ist er im Krankenhaus. | Od czasu gdy miał wypadek samochodowy, jest w szpitalu. |
| playDieser Schriftsteller schrieb kein Buch mehr, seitdem seine Frau gestorben war. | Ten pisarz nie napisał już żadnej książki, odkąd zmarła jego żona. |
| playSeitdem er Arzt geworden ist, arbeitet er sehr viel. | Odkąd został lekarzem, bardzo dużo pracuje. |
Pozostałe spójniki, dzięki którym wprowadzamy zdania okolicznikowe czasu, to:
| playbis | aż, dopóki |
| playsobald | skoro tylko, gdy tylko |
| playsolange | jak długo |
| playsooft | jak często, ilekroć |
Jeśli używamy powyższych spójników, czasy w zdaniu głównym i pobocznym zależą od wyrażanej przez nas treści. Mogą być one zatem takie same, bądź różne. A oto przykłady:
| playSie grüßt mich, sooft sie mich sieht. | Ona pozdrawia mnie, ilekroć mnie zobaczy. |
| playIch bleibe hier, bis er kommt. | Pozostanę tutaj, dopóki on nie przyjdzie. |
| playSobald der Zug ankam, stiegen alle ein. | Gdy tylko pociąg przyjechał, wszyscy wsiedli. |
| playSolange es regnet, bleibe ich zu Hause. | Jak długo będzie padało, zostanę w domu. |
| playDu bleibst hier, bis du meine Fragen nicht beantwortest. | Pozostaniesz tutaj, dopóki nie odpowiesz na moje pytania. |
| playSobald wir in Essen ankommen, rufen wir dich an. | Gdy tylko przybędziemy do Essen, zadzwonimy do ciebie. |
| playSolange ich studiere, muss ich nicht arbeiten. | Jak długo studiuję, nie muszę pracować. |
